یونسکو
به نام خدا
استاد : دکتر ابوالفضل بختیاری
دانشجو:علی احمدی
دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش و پرورش تطبیقی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم
مهر ماه 1395
سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد یونسکو (UNESCO)
یکی از سازمان‌های تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد است که درسال ۱۹۴۵ تشکیل شد.
۱۹۵ کشور عضو یونسکو هستند. مقر آن در پاریس پایتخت فرانسه است و دفترهایی در کشورهای مختلف دارد.
هدف : کمک به استقرار صلح و امنیت از طریق ترویج همکاری میان ملت‌ها در زمینه‌های آموزش، علوم و فرهنگ به منظور افزایش احترام همگان به عدالت، حاکمیت قانون، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی برای همه، بدون توجه به تفاوت‌های نژادی، جنسیت، زبان و مذهب، مطابق با منشور ملل متحد
اولین و آخرین مدیر کل یونسکو به ترتیب : جولین هاکسلی ، انگلستان ، ۱۹۴۸ – ۱۹۴۶ ایرینا بوکووا ، بلغارستان ، ۲۰۰۹ تاکنون
کارکردهای یونسکو
پنج وظیفه اصلی یونسکو
1 - آزمایشگاه عقاید: انجام مطالعات آینده نگرانه به عنوان مرکز جهانی مبادله اطلاعات و آزمایشگاه ایده‌ها
2 - هنجارسازی: تدوین دستور‌العمل‌ها، توصیه‌ها و کنوانسیون‌های بین‌المللی بر اساس مسائل فکری، هنجاری و اخلاقی
3 - مرکز مبادله اطلاعات: حافظ و امانت‌دار دانشِ به‌دست آمده در گستره فعالیت‌های خود است .
4 - ظرفیت‌سازی: تقویت توان فنی، علمی و انسانی اعضا برای مشارکت فعال و پرکردن شکاف علمی بین کشورهای شمال و جنوب
5 - تسهیل‌کننده همکاری‌های بین‌المللی
ارکان یونسکو
کنفرانس عمومی عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیری یونسکو است که هر دو سال یکبار به منظور تعیین سیاست‌ها و خط مشی‌های سازمان و موارد دیگری که در اساسنامه پیش‌بینی شده است تشکیل می‌شود.
دبیرخانه مسئول اجرای برنامه‌های یونسکو و شامل مدیرکل و کارکنان است. دبیرخانه یونسکو از بخش‌های برنامه‌ای، پشتیبانی و خدماتی تشکیل شده است
کمیسیون‌های ملی که کشورهای عضو به منظور مشارکت نهادهای علمی، آموزشی و فرهنگی خود در برنامه‌ها و فعالیت‌های یونسکو، می‌توانند برای تشکیل آن اقدام کنند.
دستور کار و اولویت‌های یونسکو
آموزش
یونسکو از بدو تشکیل تاکنون برای بهبود و ارتقاء امر آموزش در جهان از طریق مشاوره‌های فنی، معیارگذاری، طرح‌های ابتکاری، ظرفیت‌سازی و شبکه‌ای‌کردن نهادهای آموزشی فعالیت می‌کند. اولویت‌های آموزشی یونسکو :
– آموزش پایه برای همه با تأکید
بر سوادآموزی، آموزش پیشگیری از HIV/AIDS و آموزش معلمان
– آموزش متوسطه، آموزش فنی و
حرفه‌ای و آموزش علم و فناوری
– آموزش عالی
علوم طبیعی
یونسکو در این حوزه به توانمندسازی ظرفیت کشورهای در حال توسعه و توسعه‌نیافته در زمینه علوم، مهندسی و فناوری کمک می‌کند و چند برنامه بین‌المللی را برای شناخت، ارزیابی و مدیریت بهتر نظام‌های زمین طراحی کرده است.اولویت‌های یونسکو در مورد علوم طبیعی :
– آب و بوم‌سازگان‌های وابسته،
اقیانوس‌ها
– ظرفیت‌سازی در علوم پایه و
مهندسی، تدوین سیاست‌های علمی و ترویج فرهنگ حفاظت
– ارتقاء کاربرد علوم، مهندسی و
فناوری‌های متناسب برای توسعه پایدار
– مدیریت و استفاده از منابع
طبیعی، آمادگی برای مقابله با بلایای طبیعی و کاهش اثرات زیانبار آن ها و منابع
تجدیدپذیر انرژی
علوم‌انسانی و اجتماعی
این بخش از علوم، نقشی اساسی در شناخت و تفسیر
فضاهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ایفا و با شناسایی روند تغییرات و تحولات،
محورهای عمل و فعالیت سازمان را مشخص می‌کند. اولویت‌های یونسکو در زمینه علوم
اجتماعی و انسانی :
– اخلاق علم و فناوری با تأکید
بر اخلاق زیستی
– ارتقاء حقوق بشر و مبارزه با
تمامی اشکال تبعیض، نژادپرستی، بیگانه‌هراسی و نابرابری
– فلسفه، علوم انسانی، دموکراسی
و گسترش امنیت انسانی
– مدیریت تحولات اجتماعی.
فرهنگ
احترام به فرهنگ‌ها و حفظ آن ها و تضمین این که فرهنگ‌های مختلف به یکدیگر احترام گذارند و برای حفظ یکدیگر بکوشند، به گونه‌ای که در عین تعامل و نزدیکی، تنوع و وحدت آنها حفظ شود، به عهده یونسکو و شرکای آن است. اولویت‌های یونسکو در زمینه فرهنگ :
– ترویج تنوع فرهنگی با تأکید
ویژه بر میراث فرهنگی معنوی و مادی
– سیاست‌گذاری‌های فرهنگی و درک
و گفت‌وگوی بین مذهبی و بین فرهنگی
– صنایع فرهنگی، خلاقیت‌ها و
بیان‌های هنری.
ارتباطات و اطلاعات
هدف اصلی یونسکو ایجاد جامعه‌ای دانش‌مدار بر اساس دسترسی آزاد به اطلاعات و توجه به همه ابعاد اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی مربوط به ارتباطات و اطلاعات در چارچوب توسعه پایدار است.اولویت‌های یونسکو در مورد ارتباطات و اطلاعات:
– توانمندسازی مردم از طریق
دسترسی به دانش و اطلاعات با تأکید ویژه بر آزادی بیان
ـ توسعه رسانه‌ها
ـ گسترش کاربرد فناوری‌های جدید اطلاعاتی و ارتباطی در حوزه‌های آموزش، علوم و
فرهنگ.
ü یونسکو جوایز و مدال‌هایی را در زمینه‌های مختلف علمی و فرهنگی ارائه می‌کند که جایزه ژان. اموس. کومو نیوس پدر تعلیم و تربیت برای نظریه پردازان برجسته آموزش از آن جمله است .
ü هر دو سال یک بار هر کشور می تواند دو اثر برای ثبت در فهرست حافظه جهانی به یونسکو پیشنهاددهد.برخی از آثاری که از جمهوری اسلامی ایران در فهرست حافظه جهانی به ثبت رسیده است :
1 - شاهنامه بایسنقری - وقف نامه ربع رشیدی نسخه خطی قرن سیزدهم
2 - مجموعه اسناد اداری آستان قدس رضوی در دوره صفویه
ü برخی رویدادها و شخصیت‌‌های ایرانی ـ اسلامی که در فهرست رویدادها و مشاهیرعلم و ادب یونسکو ثبت شده است به قرار زیر می‌باشد :
الف - صدو پنجاهمین سال وفات امیر کبیر - 2001
ب - ششصدمین سال وفات خواجه محمد شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی- 1989
ü وزیر خارجه ژاپن گفته است 34 میلیون پوندی را که باید به یونسکو می داده در اعتراض به اسناد و مدارک مربوط به قتل عام نانجینگ در خلال جنگ میان چین و ژاپن در 1937 دیگر پرداخت نمی کند. سال گذشته یونسکو با درخواست پکن در ثبت اسناد مورد مناقشه چین درباره قتل عام نانجینگ در خلال جنگ میان چین و ژاپن موافقت کرد . ژاپن به عنوان بزرگترین کمک کننده مالی یونسکو ( تأمین 6 / 9 درصد از بودجه عملیاتی این سازمان ) هشدار داد که ممکن است دیگر به این سازمان کمک نکند .
