پژوهشی در ارزشیابی همراه با تجربیات شخصی

پژوهشی در ارزشیابی توصیفی

علی احمدی[1]

 

چکیده:

ارزشیابی یکی از مهمترین مهارتهای لازم برای معلمان از ابتدا تا انتهای فرایند یاد دهی یادگیری  جهت آگاهی  ازمیزان یادگیری دانش آموزان  می باشد . روش تحقیق در این مقاله توصیفی و از نوع اسنادی می باشد و هدف از این مطالعه پژوهشی در حوزه ارزشیابی است که از نظر زمان اجرا و هدف به سه نوع ورودی ،مرحله ای و پایانی تقسیم می شود و دونوع کمی و کیفی دارد. تجربیات شخصی  در ارزشیابی  ورودی  و  ارزشیابی مستمر ارائه  شد. سپس به بحث در مورد  ارزشیابی  کیفی پرداخته شد.ارزشیابی کیفی-توصیفی شیوه ای از ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و تربیتی است که اطلاعات لازم ،معتبر و مستند را برای شناخت دقیق و همه جانبه ی فراگیران ،در ابعاد مختلف یادگیری ،با استفاده از روشها و ابزار های مناسب ارزشیابی،همانندآزمون ها (به ویژه آزمون های عملکردی)پوشه کار ،مشاهدات در حول فرایند یاددهی – یادگیری ،فراهم می نماید تا بر اساس تحلیل آن ها ،باز خورد های کیفی مورد نیاز ،برای کمک به یادگیری بهتر ، در فضای روانی- عاطفی مطلوب تر و در جهت رسیدن به سطحی از شایستگی ،ارائه گردد.درضمن توصیه هایی سودمند به معلمان در جهت ارائه بهتر و اثرگذارتربازخورد های توصیفی-عملکردی ارائه شده است.

کلید واژه ها :ارزشیابی،ارزشیابی  ورودی  و مستمر،ارزشیابی کیفی-توصیفی، بازخوردتوصیفی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه:

ما انسانها مرتب هر روز در رابطه با امور زندگانی قضاوت و ارزشیابی می کنیم ؛فلان غذا را دوست داریم ،آن رنگ را دوست نداریم بنابراین برای اینکه ارزیابی ما مطابق با واقع باشد  نیاز داریم که با روشهای  علمی در ارزشیابی آشنا شویم . ارزشیابی به سبک علمی در زمینه ابعاد جسمی –روانی از قرن نوزدهم میلادی آغاز شد .بنیان گذار ارزشیابی در امور فیزیولوژیوژی مانند اندازه گیری در رابطه با تخمین وزن ،احساس و ادراک «ویلهلم وونت »در سال  1879 بود(کریمیان, 1384) . ارزشیابی یکی از مهمترین مهارتهای لازم برای معلمان از ابتدا تا انتهای فعالیت آموزشی در کلاس درس به حساب می آید،باز خورد  فرایند تدریس هم برای معلم و هم برای دانش آموزان از اهمیت خاصی برخوردار است . مقاله حاضر به بحث در مورد ارزشیابی و اهمیت ارزشیابی و ارائه بازخورد معلم در کلاس درس ، انواع ارزشیابی و بازخورد در ارزشیابی کیفی – توصیفی و نقش بازخورد در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می پردازد. 

روش تحقیق

     این مطالعه،یک مطالعه توصیفی و از نوع تحلیل اسنادی است(گال & بورگ, 1387) . در این تحقیق از فن کتابخانه ای استفاده شده است (نصر, 1389). در روش مبتنی بر اسناد و ابزار عمومی  آن یعنی کتابخانه ،پژوهشگران،ابتدا منابع چاپی را که در راستای موضوع تحقیق مطلب یا محتوایی  داشته،شناسایی کردند. پس از شناسایی و دسته بندی ، مرحله فیش برداری  انجام شد . در مرحله فیش برداری ،مطالب مورد نظر در فیش ها به دقت ثبت گردید . در مرحله بعد ، فیش ها دسته بندی شده، مطلب  در یک طبقه بندی تنظیم و تدوین  گردید.در نهایت ، مرحله اصلی یعنی نوشتن مقاله انجام گردید. پس نوشتن مقاله بازبینی های لازم انجام شد و مقاله به نوشتار به زیور طبع آراسته شد

بررسی مفاهیم

       یادگیری:یعنی ایجاد تغییر نسبتا پایدار در  رفتار بالقوه یاد گیرنده،مشروط بر اینکه این تغییر در اثر تجربه رخ دهد.این این تعریف حاوی نکات ظریفی است . اول اینکه تغییر باید نسبتا پایدار باشد ،یعنی زود گذر نباشد .دوم اینکه تغییر باید در رفتار مورد نظر قابل مشاهده باشد . سوم اینکه یادگیری بر اثر تجربه رخ دهد ،یعنی تغییراتی که ناشی از تجربه نیستند یادگیری به حساب نمی آیند.(سیف, 1386)

     در تعریفی دیگر از یادگیری که برای معلمان و مدارس کاربرد هایی فردی و اجتماعی به همراه دارد : یادگیری فعالیتهایی را منعکس می کندکه یاد گیرنده را قادر می سازداز تجربه های قبلی خود برای درک و ارزشیابی شرایط حال (وضعیت موجود)در جهت شکل دادن به عمل آتی و به نظم در آوردن دانش جدید استفاده کند.(شریفان, 1394)

آزمون:وسیله ای است که برای بررسی مشاهدات منظم معلم ازرفتار شاگرد ،تغییر مشاهدات و تبدیل آن به مقیاسهای عددی و طبقه بندی شده .(شعبانی, 1373)

ارزشیابی :فرایندنظام دار برای جمع آوری ،تحلیل و تفسیر اطلاعات ،به این منظور که تعیین شود آیا به هدف های مورد نظر رسیده ایم یا نه  و به چه اندازه(موسوی, 1383)

ارزشیابی:یعنی تعیین ارزشهایی برای قضاوت درباره ارزش ،کیفیت یا اثر بخشی مطلب مورد ارزشیابی (بولا, 1373)

   ارزشیابی عبارت است از سنجش عملکرد یاد گیرندگان و مقایسه نتایج حاصل با هدف آموزشی از پیش تعیین شده به منظور تصمیم گیری در این باره که آیا فعالیت های آموزشی معلم و کوشش فراگیران  به بازده مطلوب انجامیده است یا نه .سنجش عملکرد به فرایند اندازه گیری عملکرد های نهایی و کمکی یاد گیرندگان در حین آموزش و پایان آن گفته می شود. ارزشیابی  را از جنبه های مختلف تقسیم بندی کرده اند ؛اما معمولترین آن،تقسیم بندی ارزشیابی  از نظر زمان اجرا و هدف به سه نوع ورودی ،مرحله ای و پایانی است.

     ارزشیابی ورودی:مهارتها و توانایی هایی است که یاد گیرنده قبل از شروع آموزش دارا باشد.زیرا هریاد گیری مستلزم آمادگی قبلی است و در واقع آموخته های قبلی پایه و اساس یادگیری های بعدی را تشکیل می دهد.

       محقق به عنوان معلم هر سال در ابتدای سال تحصیلی  در اولین جلسه ای که با والدین  دارد از آنها می خواهد یک طلق شیرازه و یا از تخته های آماده ای که برای نوشتن با ماژیک وایت برد در بازار است برای فرزندانشان تهیه کنند  و هر روز همراه داشته باشند . هر زنگ قبل از شروع درس یک  یا چند سوال که پیش نیاز برای درس جدید است که مربوط به سالهای گذشته و یا درسهای قبلی است  در تابلوی کلاس و یا به صورت شفاهی مطرح می کند تا دانش آموزان در چند دقیقه پاسخ دهند بدین صورت محقق از آمادگی دانش آموزان نسبت به پیش نیازهای درس جدید آگاه می شودو در صورت نیاز اشاره ای هم به درس گذشته می کند تادانش آموزان آمادگی یادگیری مطالب جدید را داشته باشند.

      روش دیگری که محقق از آن استفاده می کند کنفرانس درس قبل است که توسط دانش آموزان ارائه می شود ،محقق امتیازات خوبی به دانش آموزان برای کنفرانس می دهد و حتی اگر کنفرانس ضعیف هم باشد نمره خوبی دارد ،لذا دانش آموزان برای  ارائه کنفرانس بسیار راغب هستند.

      محقق به فعالیتهای فوق برنامه  نظیر تحقیقات علمی و پژوهشی که برای درس انجام می شود ارزش زیادی قائل است و این فعالیت ها معمولا قبل از درس جدید مورد تشویق قرار می دهد که در یادگیری دانش آموزان و تثبیت یادگیری نقش به سزایی دارد.

ارزشیابی تکوینی یا مرحله ای:این ارزشیابی در زمانی اجرا می شود که یادگیری هنوز در حال تکوین و شکل گیری است (سیف, 1386)

      ارزشیابی مستمر نام  دیگر ارزشیابی مرحله ای است. این ارزشیابی زمانی اهمیت بسزایی می یابد که بپذیریم دانش آموزان موجوداتی فعال یا افرادی هستند که مطلب را درک و تفسیر می کنند،هدف گذاری و برنامه ریزی می کنند و به اهداف دست می یابند.(فضلی, 1389)

     محقق در کلاس درس در حین تدریس سوالاتی  را  از دانش آموزان به صورت کتبی در تخته های وایت برد کوچک   خودشان  و یا تخته سیاه کلاس و یا شفاهی مطرح می کند ،تا از میزان یادگیری  و یا رسیدن به اهداف درس  آگاه شود . پاسخ صحیح دانش آموزان بازخورد ی است که به محقق کمک می کند تا  روشهای تدریس خود را اصلاح کند.تا بتواند مطالب را بهتر به دانش آموزان ارائه کند.

      نوع دیگری از ارزشیابی  مستمرکه محقق استفاده می کند آزمونهایی است که در پایان هر فصل  از کتاب می گیردکه به دو صورت گروهی  و فردی  می باشد . در روش گروهی که محقق اجرا می کند،دانش آموزان در مورد سوالات درگروه بحث می کنند و به صورت فردی  هرکس پاسخ سوالات را با قلم خود می نویسد و چون معمولا از پاسخ درست را می دانند بدون اضطراب و آرامش خاطر  جواب های درست را می نویسند.

     در روش فردی که محقق از آن استفاده می کند،دانش آموزان پس از پاسخ گویی به  سوالات تصحیح اوراق  به دو صورت انجام  می شود.یا سر گروه ها تصحیح می کنند و یا دانش آموزان برگه های همدیگر را تصحیح کنند. در هر دو صورت سوالات یک به یک تصحیح می شود و اگر به سوالی اکثریت کلاس پاسخ درست ندهند.  برای محقق آشکار می شود که دانش آموزان درس را خوب نیاموخته اند و باید مطلب را باز تکرار شود تا  دانش آموزان مطالب را بهتر یاد بگیرند و درس باز آموزی شود.بعضی اوقات از سر گروه ها خواسته می شود، مطلبی را که یکی از اعضای گروهشان خوب یاد نگرفته اند برای آنها توضیح دهند که معمولا ، جواب می دهد و دانش آموزان خیلی خوب  درس را یاد می گیرند.

 آ

 

 

ارزشیابی پایانی:یک نوع سنجش جامع از دانش ها و مهارتهای فراگیران در پایان یک دوره آموزشی است که میزان رسیدن به هدف های کلی آموزشی را می سنجد.(پاشا شریفی & کیامنش, 1373)  

نوع دیگری از ارزشیابی پایانی که در دهه ی اخیر در دوره ابتدایی کشور عزیزمان مورد استفاده قرار می گیرد ،ارزشیابی کیفی - توصیفی است.

ارزشیابی کیفی-توصیفی شیوه ای از ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و تربیتی است که اطلاعات لازم ،معتبر و مستند را برای شناخت دقیق و همه جانبه ی فرا گیران ،در ابعاد مختلف یاد گیری ،با استفاده از روشها و ابزار های مناسب سنجش ،همانندآزمون ها (به ویژه آزمون های عملکردی)پوشه کار ،مشاهدات در حول فرایند یاددهی –یادگیری ،فراهم می نمایدتا بر اساس تحلیل آن ها ،باز خورد های کیفی مورد نیاز ،برای کمک به یادگیری بهتر ،در فضای روانی-عاطفی مطلوب تر و در جهت رسیدن به سطحی از شایستگی ،ارایه گردد.(قره داغی, صفر تا بیست ارزشیابی برای یادگیری, 1394)

بنابراین در ارزشیابی کیفی-توصیفی،به یادگیری و سلامت یادگیری یادگیرنده،بیش از هر چیز دیگری،اهمیت داده می شود.            

     نیک می دانید که هدف نهایی و غایی این شیوه از ارزشیابی  ،توان بخشی و مهارت دهی به دانش آموزان است تا آن ها ،مهارت خود ارزشیابی کردن را در محیطی فعال ،پویا ،شاد و پر از نشاط و بالندگی بیاموزند. دراین میان وظیفه ی نظام آموزشی ، ایجاد مسأله و فراهم سازی موقعیت های مطلوب او ا  ست؛و وظیفه معلم نیز ،همراهی و هم سفری آگاهانه با مسافر یادگیری (یاد گیرنده)،به منظور تسهیل شرایط  یادگیری ،برای  یادگیرنده است. بی شک در این مسیر:«شدن»و «رسیدن»،هر جا دانش آموز،نیازمند یاری بخشی معلم باشد،کانال ارتباط با معلم و یاری گیری همواره از او ،باز خورد های توصیفی خواهد بود. بازخورد توصیفی ،جان جاری یاد گیری است ،که دانش آموز با تکیه بر آن ،گام بعدی یادگیری خود را مشخص می نماید.بازخورد حلقه ی پیوند ارزشیابی و یادگیری است.شکلی از این بازخورد ،از منظر زمان ارایه ،«فرایندی »و شکل دیگرش پایانی است. معلم با استفاده از باز خورد پایانی ،جایگاه و موقعیت یادگیرنده یا به عبارتی جغرافیای یادگیری یاد گیرنده را ،در دستیابی به اهداف درس و پایه،در دو یا سه بازده زمانی،یعنی در طول سال و پایان سال و در قالب دو نمون برگ گزارش پیشرفت تحصیلی و تربیتی(الف)و کارنامه تحصیلی دانش آموز  (ب)،نمایان می گرداند؛بدین معنی که معلم وظیغه دارد ،دانش آموز و خانواده اش را در بهمن ماه یا خرداد ماه و گاه شهریور ماه هر سال تحصیلی ،از نتیجه ی عملکرد تحصیلی –تربیتی،یعنی میزان تحقق هدف های آموزشی ،همان اهدافی که در هر ماده درسی ،توسط مولفان و دست اندر کاران تألیف کتابهای درسی ،تعیین شده است،آگاه گرداند؛و البته منظور از این آگاهی نیز ،نمایاندن نقاط ضعف و هیاهو بر سر نرسیدن ها نیست،که منظور اصلی از«باز خورد پایانی»در هر نوبت ،ضمن اطلاع رسانی از عملکرد دانش آموز،افزایش مشارکت والدین در فرایندارزشیابی ،کمک به یادگیرنده  در کسب شایستگی ها و حمایت های آموزشی-تربیتی تکمیلی است.

     در بازخورد پایانی ،دیگر مثل گذشته ،نه تنها معلم نتیجه ی داوری خود را با مقیاس فاصله ای 0 تا 20 اریه نمی دهدکه حتی از مقیاس های ترتیبی (رتبه ای) خیلی خوب، خوب، قابل قبول، نیاز به تلاش بیشتر و مجدد  نیزبه تنهایی استفاده نمی کند ،بلکه با بررسی و تحلیل مستندات و تفسیر آنها ،سطحی از دست یابی به هدف را برای یاد گیرنده ،تعیین ،وسپس آن سطح  را شفاف ،روشن و گویا توصیف می نماید.

     توصیف در تعمیق ،توسعه و اصلاح یادگیری یادگیرنده ،بسیار مهم و اساسی می باشند. برای درک و اهمیت این موضوع ،اشاره به نتایج پژوهشی در انگلستان و فرانسه ،خالی از فایده نخواهد بود.

در سالهای اخیر در سراسر دنیا برای حرکت از نظام نمره ای ABCD به نظام کیفی ،به پشتوانه تحقیقات و پژوهشهای بسیاری گام های بلندی برداشته شده است ،یکی از آنها که از معتبر ترین پژوهش هاست ،متعلق به کشور انگلستان است .در این پژوهش ،سی و شش معلم انتخاب شدند و آموزش دیدند ؛دوازده معلم ریاضی ،دوازده معلم علوم و دوازده معلم ادبیات .برنامه کار به این صورت طراحی شده بود که هر معلم باید سه کلاس را در موضوع مورد نظر ،به یک شیوه ی معین تدریس می کرد. اما در ارائه بازخورد هایی که به برگه های دانش آموزان می داد،باید به سه شیوه زیر عمل می کرد:1 -به دانش آموزان به همان روال معمول سنتی تنها نمره می داد.2        -نمره می داد،اما  توصیه هایی برای بهبود کار ارایه می داد.

3               -در برگه ی دانش آموز،به تنهایی توصیه هایی به شکل کتبی یا شفاهی می داد.

این کار هیجده ماه ادامه داشت.در نهایت همه ی دانش آموزان در امتحانات نهایی که سوال از خارج از مدرسه می آمد (همان امتحانات به شیوه ی کمی)شرکت کردند. حاصل کار ،آنچه اتفاق افتاد و پژوهشگران را نیز متعجب کرد این بود که :در پرسشض های حافظه ای و سطح پایین ،تفاوت معنا داری بین این گروه ها نبود،ولی در پرسش های تفکری و سطوح بالا ،عملکرد گروهی که اعضای آن فقط توصیه دریافت کرده بودند ،بسیار بهتر از گروه دیگربود . جالب این که عملکرد دانش آموزانی که نمره و توصیه را باهم دریافت کرده بودند ،به گروه اول(کسانی که فقط نمره گرفته بودند) نزدیک بود. به عبارت بهتر ،وجود نمره ،توصیه را بی اثر کرده بود. این تحقیق اهمیت و تأثیر بازخورد توصیفی را به درستی باز نمایند.

همچنین در تحقیق دیگری که وزارت آموزش و پرورش  فرانسه به عمل آمد ،نشان  داد که در امتحانات نهایی سال 2014دانش آموزانی که به شکل نمره ای، بازخورد بازخورد دریافت کرده بودند،آمارموفقیت آن ها ،معادل 70 در صد بوده است ؛در مقابل در همین امتحانات ، آمار موفقیت دانش آموزان دانش آموزانی که در فرایند آموزش ،به جای نمره  بازخورد  توصیفی  دریافت کرده بودند ،معادل 90 در صد بوده است.

در تحقیقی دیگر نیز در همان سال انجام گرفت ،ضمن تأیید نتیجه ی تحقیق فوق الذکر،نشان داد زمانی که فشار کسب نمره از روی دوش دانش آموزان ،برداشته می شود ، مشکلات درسی دانش آموزان ضعیف تا 34 درصد کاهش پیدا می کند.

این تحقیقات و بسیاری تجربه های دیگر ،تأکید دارند که معلم در ارزشیابی پیشرفت تحصیلی ،باید به دنبال باز خوردی باشد که دانش آموز را یک گام به پیش برد و او را به اهداف و انگاره های مطلوب معین شده،نزدیک گرداند؛که البته ارائه ی باز خورد موثر و تعیین مرحله بعدی یادگیری دانش آموز ،عملی سهل و ساده نیست که خود یکی از مهمترین مهارتهای شغلی معلمی است .

لذا برای رسیدن معلم به این سطح از مهارت ، آموزش و توان بخشی مهارتی- شغلی ،بایسته ای انکار ناشدنی است.  (قره داغی, بازخورد پایانی, 1394)

از آنجا که امروزه ارزشیابی پیشر فت تحصیلی-تربیتی فرایند محور را ،جمع آوری و تحلیل نظام دار شواهد ،درباره فرایند دستیابی ،یادگیرنده  به مراتبی از شایستگی ها یا نتایج یادگیری به منظور قضاوت و ارائه ی بازخورد ،برای اصلاح و هدایت عملکرد در طول سال تحصیلی / دوره تحصیلی می دانیم؛لازم است به نقش« بازخوردپایانی» ،با دقت و وسواس بیشتری بپردازیم؛به ویژه اینکه نباید از خاطر دور داشت که در هر نظامی «بازخورد»فرصتی ایجاد می کند تا آن نظام ،با تکیه بر آن ،بتواند نسبت به اصلاح،تقویت  و توسعه خود ،اقدام بایسته را به انجام برساند؛بتواند از چگونگی عملکرد خود آگاه گردد؛بتواند به کمک آن اجزا و عناصر خود را باز بینی ،باز مهندسی و باز آفرینی نماید.

با عنایت به اینکه ارزشیابی کیفی-توصیفی شکلی از اشکال ارزشیابی فرایند محور است،در این شکل بازخورد،به عنوان یک مفهوم زیر بنایی ،از جایگاه ویژه ای برخوردار است؛چرا که اگر یکی از اهداف فرایند نظام آموزشی ،ایجاد تغییر در ساخت شناختی و فرا یند های ذهنی یاد گیرندگان بدانیم(سیف, 1386).بدان گونه که دانش آموز ،بتواند آنچه را در یک موقعیت فرا گرفته ،در موقعیت متفاوت دیگری نیز ،بکار گیرد،یا به طور کلی بتواند آموخته های خود را در زندگی و در عمل نشان دهد،این خواسته ممکن نمی گردد ،مگر یاد گیرنده در فرایند آموزش و در موقعیتهای متناسب قرار گرفته و به صورت پیوسته وهدفمند،بازخورد های دقیق جامع و کاملی را دریافت نمایدتا بتواند به خوبی از روند تلاش ،پیشرفت  و موفقیت های خود آگاه گردیده و در مهندسی جریان یادگیری ،جایگاه خود را به خوبی درک نموده و فعالیت های خود را بر اساس نقش مؤثری که در سرنوشت خود ایفامی نماید،مدیریت کند..  .

بازخورد پایانی چیست؟

بازخورد پایانی عبارت است از انعکاس یا ارائه یا عرضه ی رتبه و توصیفی که سطحی از دست یابی به اهداف را نشان می دهد،یا نظر و واکنش معلم نسبت به پیشرفت تحیصلی دانش آموز است که در قالب گزارش پیشرفت تحصیلی –تربیتی (نشان )می دهد.و معلمان وظیفه دارند با استفاده از شواهد سودمند و معتبرو منصفانه جمع آوری شده در پوشه کار و سایر اطلاعات و مستندات جهت ارائه به ذی نفعان (والدین،دانش آموز و مدیر مدرسه)بازخوردپایانی ارائه نمایند.

مخاطب بازخورد پایانی:

معلم در ارزشیابی پیشرفت تحصیلی ،به عنوان کسی که وظیفه اصلی او آموزش است ،وظیفه پاسخگویی را نیز دارد ؛به این معنا که معلم ،نسبت به آنچه به عنوان مسئولیت و وظیفه ی شغلی پذیرفته است ، باید متعهد باشد و به گاه لازم و بایسته در جهت دفاع از تلاش ها و مسئولیت هایی که به انجام رسانیده است ،شواهد و دلایل مستند و مستدل ارائه نماید . لذا وقتی با این پرسش روبرو  می شویم که چه کسانی مخاطب این بازخورد می باشند؟

الف)دانش آموز :

 بازخورد پایانی ،سبب می شود تا دانش آموز به عنوان مخاطب اصلی بازخورد پایانی ،نسبت به موقعیت یادگیری خود آگاه شود .

 دانش آموز باید از عملکرد خود در  زمان هایی که قانون معین نموده و یا معلم تشخیص می دهد  آگاه شود.

ب)والدین:

نقش والدین در ارزشیابی کیفی – توصیفی ،  نقش همیار و همراه  معلم است ؛ لذا ادامه این همیاری ،نیازمند آگاهی والدین از وضعیت عملکرد دانش آموز است که معلم با کمک بازخورد توصیفی به شکل فرایندی به والدین در مورد پیشرفت ها و ضعف دانش آموز  می باشد.

ج)سایرین:

مخاطب بازخورد پایانی علاوه بر دانش آموز و والدین کسان دیگری نیز خواهند بود ، از جمله آنها مدیر واحد آموزشی است که نقش حامی و هدایت کننده دارد و با نظارت توامند ساز به تسهیل یادگیری می تواند تأثیرزیادی داشته باشد. از دیگر اعضای گروه سایرین اعضای شورای مدرسه می باشد ،که در تصمیم گیری برای معلم سال بعد دانش آموز و اجرای آموزش های ترمیمی و تکالیف تمرینی و پژوهشگرانی که با مجوز وارد مدارس می شوند می توان نام برد. 

ویژگی های توصیف عملکرد در بازخورد

تردیدی نیست که بازخورد پایانی زمانی می تواند کارآمد و موثر باشد که اطلاعاتی به شکل توصیفی در اختیار دانش آموزان قرار دهد . که البته توصیف کردن خود فعالیتی بسیار ،ظریف پیچیده و حساس است.دانش آموز با دریافت توصیف های معلم از جایگاه عملکرد خوددر رسیدن به اهداف کلی و نیز ماهیت وکمیت فاصله بین عملکردش با وضعیت مطلوب(معیار)خود آگاه می شود. چنانچه باتوصیف معلم دانش آموز نتواند از آن برای تشخیص فاصله ها و کاهش آن ها ، استفاده کند و یا فرصت هایی برای جبران ضعف ها و دست یابی به خود نظم دهی و هدایت گری ،فراهم ننماید،توصیف معنای خود را از دست خواهد داد. برای  اینکه  بازخوردتوصیفی قابل استفاده باشد باید دارای ویژگیهای باشد که عبارتند از:

-توصیف عملکرد ،بازخوردتوصیفی باید زنده وآموزنده باشد یعنی باید دارای روح و احساس باشد تا با دانش آموز ارتباط معنا داری برقرار نماید. در توصیف ها ،انتظار است ضمن بیان مرتبه ای از شایستگی،به شخصیت انسانی دانش آموز ،نیز احترام لازم گذاشته شود.

-در توصیف عملکرد،بازخوردتوصیفی باید مهم ترین نکات هر درسی با توجه به اهداف درس بیان شود.

بی تردید آنچه یک توصیف عملکرد  را جان و روح می بخشد،دیدن و لحاظ کردن تمام تفاوت های فردی هر دانش آموز می باشد. هر توصیف معلم،ضمن اینکه باز تابننده ی تحقق سطحی از دست یابی به اهداف و نشانه های یادگیری مورد انتظار هر درس خواهدبود، اطلاعات و توصیه های ارزشمند بیشتری در مورد عملکرد تحصیلی دانش آموزان ارائه می دهد. لذا باید به گونه ای باشد که وقتی ذی نفعانان را مطالعه خواهند کرد. بر این اساس انتظار می رود که معلم با بررسی ،تحلیل و تفسیر مستندات موجود دانش آموز (مثل آزمونک ،آزمونهای عملکردی ،مداد کاغذی ،مشاهدات،تکالیف،پروژه)در پوشه کار ،یادداشت های احتمالی در دفتر ثبت مشاهدات،برای هر درس و برای هر دانش آموز متناسب با تفاوت های فردی و انتظارات آموزشی و میزان تحقق آن ها ،بتوانند توصیفی نسبتاً دقیق، روشن و قابل درک و فهم از سطح دستیابی دانش آموز ارائه نماید.

 نتیجه گیری:

ارزشیابی از عملکرد دانش آموزان یکی از مؤلفه هایی است که در سیستم یاددهی و یادگیری از جایگاه خاصی برخوردار است  . انواع ارزشیابی از نظر زمانی، ارزشیابی ورودی ، تکوینی وپایانی می باشد. ارزشیابی کیفی فرایندی جدای از آموزش معلم نیست و در واقع به یادگیری و سلامت یادگیری یادگیرنده،بیش از هر چیز دیگری،اهمیت می دهد هدف نهایی این شیوه از ارزشیابی،توان بخشی و مهارت دهی به دانش آموزان است تا آن ها ،مهارت خود ارزشیابی کردن را در محیطی فعال ،پویا ، شاد و پر از نشاط و بالندگی بیاموزند. دراین میان وظیفه ی نظام آموزشی ، ایجاد مسأله و فراهم سازی موقعیت های مطلوب برای دانش آموزان است؛وظیفه معلم نیز ،همراهی و هم سفری آگاهانه با یادگیرنده،به منظور تسهیل شرایط  یادگیری ،است. بی شک در این مسیر:«شدن»و «رسیدن»،هر جا دانش آموز،نیازمند یاری معلم باشد،کانال ارتباط با معلم  ،باز خورد های توصیفی خواهد بود. بازخورد توصیفی ،جان جاری یاد گیری است ،که دانش آموز با تکیه بر آن ،گام بعدی یادگیری خود را مشخص می نماید.بازخورد حلقه ی پیوند ارزشیابی و یادگیری است. امید است با توجه به اصول ارزشیابی کیفی- توصیفی و تأثیر آن بر فرایند یاددهی یادگیری به نتایج قابل توجهی برسیم

موزش و پرورش تطبیقی [e-mail]